“Επί π(α)τωμάτων”. H καταστροφή ως "κοινωνικο-καλλιτεχνική πρακτική"

“Επί π(α)τωμάτων”. H καταστροφή ως καλλιτεχνική πρακτική. Η διαδραστική εγκατάσταση πραγματεύεται την κοινωνική αδιαφορία και την ευθύνη της κοινωνίας απέναντι σε καθημερινές καταστάσεις που συμβαίνουν γύρω μας και τις προσπερνάμε. Το έργο αποτελείται από μια ζωγραφική σύνθεση η οποία απεικονίζει ανθρώπινες φιγούρες σε αλληλεπίδραση μεταξύ τους και έναν αισθητήρα που ακολουθεί την κίνηση του κοινού. Το θεωρητικό πλαίσιο στο οποίο εντάσσεται, έχει τόσο καλλιτεχνικές όσο και κοινωνικές προεκτάσεις. Πραγματεύεται την Καταστροφή ως καλλιτεχνική πράξη όπως εκφράστηκε από την καλλιτεχνική ομάδα DIAS το 1966 και το σύνδρομο “Επίδραση των παρευρισκομένων”, ένα φαινόμενο της κοινωνικής ψυχολογίας που αναφέρεται στην αδιαφορία, την απάθεια και την αποστασιοποίηση απέναντι στην κοινωνική αναγκαιότητα να προστατεύσουμε άτομα που βρίσκονται σε κατάσταση ανάγκης. Το έργο σχολιάζει τις παραπάνω καταστάσεις αφενός μέσω της πράξης του πατήματος και αφετέρου μέσω της καταστροφής που συντελείται στο ίδιο.
Προγραμματισμός: Κώστας Τσιούτας
Σχετικά Έργα
Η ομάδα AVARTS με το έργο “Filter Bubbles” φιλοδοξεί να εγείρει τον κριτικό προβληματισμό γύρω από το μέγεθος της ευθύνης που αποδίδεται στους αλγόριθμους και την τεχνολογία ως προς την διαμόρφωση αυτών των “φυσαλίδων απομόνωσης”. Επιπλέον, μέσα από την καλλιτεχνική διαδικασία, στοχεύει να εξασθενήσει τους βρόγχους θετικής ανάδρασης που γιγαντώνουν την ατελή πληροφόρηση, καλλιεργούν τον φόβο και υπονομεύουν την δημιουργικότητα.
Το βίντεο που παρουσιάζεται αποτελεί ένα είδος καταγραφής – τεκμηρίωσης μίας χωρικής εγκατάστασης με διττό ρόλο, μέσω της θέασης/παρατήρησης και της συμμετοχής. Η διερεύνηση της σχέσης που αναπτύσσεται μεταξύ ψηφιακού και πραγματικού χώρου, δρώντας σε αυτόν, ως κύριος άξονας της αφήγησης ο άνθρωπος, ορίζεται ως το πλαίσιο της έρευνας, με αντικείμενο μελέτης την έννοια της μεταφοράς στη συνύπαρξη της εμπειρίας ως αφήγηση και της εμπειρίας του παρόντος ως γεγονός επιτέλεσης. Το πραγματικό περιβάλλον, μέσω της καταγραφής, προβάλλεται σε ένα αναλογικό έργο και μεταφέρεται σε ένα ψηφιακό περιβάλλον (εικόνες-βίντεο-βιντεοπροβολή), συνδέοντας το πραγματικό, το ψηφιακό και τη ζωγραφική φόρμα. Αντίστοιχα, το φυσικό περιβάλλον της εγκατάστασης μεταφέρεται στην επιφάνεια προβολής, σε έναν ψηφιακό χώρο, μέσω της κάμερας και του προβολέα. H βιντεοπροβολή διακόπτεται με την είσοδο του επισκέπτη στον χώρο της διάδρασης. Δημιουργείται μία συνθήκη όπου ο θεατής/επισκέπτης, αφενός γίνεται δέκτης ψηφιακών ερεθισμάτων (βιντεοπροβολή) και αφετέρου βιώνει μία νέα χωρική εμπειρία μέσω της συσχέτισης του πραγματικού με τον ψηφιακό χώρο.
Το animation είναι η εμψύχωση του παραμυθιού " Ο αλυσοδεμένος ελέφαντας". " Ο αλυσοδεμένος ελέφαντας " είναι μια από τις ιστορίες του ψυχίατρου Χόρχε Μπουκάι από το βιβλίο του "Να σου πω μια ιστορία" που την αφηγείται στον θεραπευόμενο του. Αναφέρεται στην απορία ενός παιδιού που παρατηρεί ότι ένας τεράστιος ελέφαντας του τσίρκου παραμένει δεμένος σε ένα μικρό ξυλαράκι χωρίς να προσπαθεί να ελευθερωθεί και χωρίς να διαμαρτύρεται. Ο ελέφαντας του τσίρκου παρέμενε δεμένος στο μικροσκοπικό του παλούκι γιατί «η ανάμνηση της αδυναμίας που ένιωσε λίγο μετά τη γέννησή του είναι χαραγμένη στη μνήμη του».
Το έργο αναφέρεται σε μία ασφυκτική σχέση ανάμεσα σε πατέρα και γιο, η οποία εκφράζεται με το εμμονικό κάλεσμα του πατέρα στον γιο, για να πάει να φάει ζεστό το φαγητό του. Ο γιος ζει σε ρυθμούς επιτακτικού πρωινού/μεσημεριανού/βραδινού με ελάχιστες αποδράσεις καθώς ο πατέρας δεν σταματά σχεδόν ποτέ να φωνάζει, έχοντας μια φωνή διαπεραστική. Εκείνος ζει σε ρυθμούς συνεχούς ορθοστατικής παραγωγής φαγητού. Ένας γιος πολύ ελαστικός, ένας πατέρας πολύ άκαμπτος. Ένα ξύλο, επίσης άκαμπτο, το οποίο ασκεί ακατανίκητη έλξη στον γιό. Εκείνη την είχε ξεβράσει η θάλασσα. Η υψηλότερη θερμοκρασία βρασμού βρίσκεται στο επίπεδο της θάλασσας. Οι παφλασμοί και οι κοχλασμοί έγιναν ένα. Η άπνοια και η εμβύθιση στην ίδια την κατσαρόλα του πατέρα του, που αποτελεί το σύμβολο της επιρροής του, τελικά οδηγoύν στην απελευθέρωση του. Σφίχτηκε τόσο πολύ επάνω της, που για πρώτη φορά σταθεροποιήθηκε. Αφέθηκαν στο να τους παρασύρει το κύμα και επιπλέοντας επιπλοποιήθηκαν.
Η προσέγγιση σύνθεσης βασίζεται στην ενσωμάτωση πολιτισμικών στοιχείων και ψηγμάτων παράδοσης σε έργα ηλεκτροακουστικά. Χαράσσοντας μια γραμμική (νοητή) αφήγηση, θέλησα να καταδείξω μια ενότητα, μια φαντασιακή κοινότητα, που χαρακτηρίζει τον πολιτισμό των Ρομά, παρά τις υβριδικές, πολύπλοκες και ποικίλες παραδόσεις των ανθρώπων τους που ζουν σε διάφορες χώρες ανά την Ασία και την Ευρώπη. Πίσω από τη δημιουργία του κομματιού, βρίσκεται το σκεπτικό (με την μορφή διερώτησης) του ρόλου που μια κουλτούρα μπορεί να έχει σήμερα, όταν η έννοια του χώρου εκμηδενίζεται στον χρόνο- κεντρικό στοιχείο στη δυναμική του καπιταλισμού. Ποιες είναι, δηλαδή, οι πολιτισμικές συνέπειες της λεγόμενης εξαφάνισης του χώρου και του χρόνου, ως υλοποιημένων και απτών διαστάσεων της κοινωνικής ζωής; Μήπως η αναζήτηση ριζών και η ιστορική παράδοση προωθούνται και αναδιοργανώνονται ως ομοιώματα, απομιμήσεις ή/και ως κουλτούρα μουσείου, μέσα από την παρουσίαση ενός μερικώς απατηλού παρελθόντος;
Ένα πειραματικό εργαστήριο πραγματοποιήθηκε στο Αρχαιολογικό Μουσείο Κέρκυρας, το Μάιο του 2019. Το εργαστήριο σχεδιάστηκε πάνω στο πλαίσιο της διεπιστημονικής μάθησης και της συμμετοχικής τέχνης, βασίστηκε στο Maker Culture και στην εκπαίδευση STEAM, επιθυμώντας να αναδείξει την σημασία της τέχνης και της επιστήμης στην εκπαίδευση. Οι συμμετέχοντες, παιδιά και έφηβοι 11-15 ετών ξεναγήθηκαν αρχικά στο σημαντικό έκθεμα του Αρχαιολογικού Μουσείου της Κέρκυρας, το αέτωμα της Άρτεμης-Γοργούς και γνώρισαν τον μύθο που το περιβάλλει. Σε δύο ομάδες τα παιδιά έφτιαξαν:
1. ηλεκτρονικά κυκλώματα για την παραγωγή ήχων μέσω φωτοαντίστασης και αγώγιμης μελάνης και
2. Αγώγιμα σχέδια με αφορμή το αέτωμα.
Οι δύο ομάδες συνδύασαν τα έργα τους σε διαδραστικές εγκαταστάσεις, όπου τα κυκλώματα και οι αισθητήρες "διαβάζουν" τονικές διαβαθμίσεις και γραμμές από τα σχέδια. Η video-καταγραφή καταδεικνύει την εμβύθιση των συμμετεχόντων στην εμπειρία.
Μια σκέψη πάνω σε σε όλα αυτά που δεν ακούμε, μέχρι να μην μπορούμε παρά να ακούμε. Ένα animation με πρωταγωνιστή ένα πλάσμα που ακροβατεί ανάμεσα στις λέξεις που τη στοιχειώνουν.
Παρουσίαση τρισδιάστατης χαρτογραφικής προβολής (3d projection mapping), στη πρόσοψη του Ιερού Ναού Παναγίας των Ξένων, Κυρα - Φανερωμένη, στην παλαιά πόλη της Κέρκυρας, 2 Οκτωβρίου 2020 και ώρα 10:00.
Η παρούσα εργασία ακολουθώντας τη στρατηγική της εσκεμμένης ασάφειας και διασχίζοντας διαφορετικές εποχές, διανύουμε μια διαδρομή εικόνων και πληροφοριών, οι οποίες δηλώνουν την ελπίδα και τον φόβο σε διάφορους τομείς και χαρακτηρίζουν κάθε πολιτισμό και κάθε κοινωνία.
Ταυτόχρονα, πηγαίνοντας από τον φορμαλισμό στον ρεαλισμό, αναδεικνύεται ότι ο αριστοτελικός ορισμός της αναπαραστατικής ενότητας χώρου-χρόνου-δράσης, δεν ισχύει, πλέον, και τόσο στην τέχνη. Αναμφισβήτητα, η φορμαλιστική κίνηση, ανέδειξε ότι τα πλάνα δεν νοούνται μόνο σαν αλληλουχίες λογικών ενοτήτων, αλλά και σαν συλλήψεις θεωρητικές ή ιδεολογικές, όπου ο τρόπος σύνδεσής τους δεν νομιμοποιείται με βάση την αρχή της ενότητας του χωροχρόνου, αλλά με κάποιο αφηρημένο θεωρητικό πρότυπο, όπως είναι το υπόδειγμα της μεταφοράς, η πορεία μέσα από τις αντιθέσεις, οι συμβολισμοί και οτιδήποτε άλλο ενισχύει την αφαίρεση του θεωρητικού προτύπου. Αλλά και ο εσωτερικός ρεαλισμός, ο οποίος δε συνιστά κάποια θεωρία αλήθειας, προβάλλει τη σύγκλιση δύο, εκ πρώτης όψεως, ασύμβατων ιδεών.
DeepRedShip - Depression. Παράφραση, παραπομπή του τίτλου με τη θλίψη, την κατάθλιψη που προκαλούν οι σκληρές εικόνες των πνιγμένων παιδιών στη Μεσόγειο, στον υγρό τάφο των κατατρεγμένων προσφύγων.